કવિ હરિવંશ રાય બચ્ચનની પુણ્યતિથિ: ‘મધુશાલા’ થી ‘અગ્નિપથ’ સુધી, મહાન કવિની પસંદગીની કવિતાઓ

હરિવંશરાય બચ્ચન (૧૯૦૭-૨૦૦૩) એક એવા કવિ હતા જે આજે પણ તેમની કવિતાઓ માટે જાણીતા છે. તેઓ ભારતના સૌથી પ્રખ્યાત અને પ્રિય હિન્દી ભાષાના કવિઓમાંના એક હતા. તેઓ તેમના કાવ્યસંગ્રહ ‘મધુશાલા’ માટે પ્રખ્યાત છે.

હરિવંશરાય બચ્ચન હિન્દી સાહિત્યના મહાન કવિ હતા. લોકો તેમને મેગાસ્ટાર અમિતાભ બચ્ચનના પિતા તરીકે પણ ઓળખે છે, પરંતુ આજે પણ તેમની ગણતરી હિન્દી સાહિત્યના સૌથી લોકપ્રિય કવિઓમાં થાય છે. સરળ ભાષા અને ઊંડા વિચારોને કારણે, તેમના લખાણો અને કવિતાઓ વાચકોના હૃદયમાં વસે છે. હરિવંશરાય બચ્ચનનો જન્મ ૨૭ નવેમ્બર ૧૯૦૭ના રોજ એક કાયસ્થ પરિવારમાં થયો હતો અને ૧૮ જાન્યુઆરી ૨૦૦૩ના રોજ શ્વસન રોગને કારણે મુંબઈમાં તેમનું અવસાન થયું. તેઓ પિતા પ્રતાપ નારાયણ શ્રીવાસ્તવ અને માતા સરસ્વતી દેવીના મોટા પુત્ર હતા. હરિવંશરાય બચ્ચન એક કવિ અને લેખક હતા જેમણે હિન્દી સાહિત્યમાં મહત્વપૂર્ણ યોગદાન આપ્યું હતું.

‘પદ્મ ભૂષણ’ પુરસ્કાર વિજેતાની કેટલીક પ્રખ્યાત કવિતાઓ ગુજરાતી અનુવાદ અહીં છે-

1. મધુશાલા 

ઘરેથી બારમાં જવું

પીનાર ચાલે છે

મારે કયા રસ્તે જવું જોઈએ?

મૂંઝવણમાં મુકાયેલો નિર્દોષ કોણ છે?

બધા જુદા જુદા રસ્તા બતાવે છે,

પણ હું તમને આ કહીશ-

તું રસ્તો પકડ અને ચાલ,

તમને દારૂની દુકાન મળશે.

2. અગ્નિપથ

તમે ક્યારેય થાકશો નહીં,

તમે ક્યારેય રોકાશો નહીં,

તું ક્યારેય પાછો ફરીશ નહીં,

શપથ લો, શપથ લો, શપથ લો,

અગ્નિપથ, અગ્નિપથ, અગ્નિપથ

તમે રોકશો નહીં?

ધનુષ્ય ઉપાડો, પ્રહાર કરો

તમે પહેલો હુમલો કરો છો.

આગની જેમ ઝળહળતું

હરણની જેમ સતર્ક રહો

સિંહની જેમ ગર્જના કરવી

શંખની જેમ બૂમ પાડવી

રોકશો નહીં, થાકશો નહીં

નમશો નહીં, રોકશો નહીં

૩. આખું વિશ્વ સૂઈ રહ્યું છે

હંસ પોતાને સુંદર માને છે,

પણ તેમનો સાથ છોડીને,

વિશાળ શૂન્યતાનો

કોણ સાથે રહી રહ્યું છે?

આખી દુનિયા સૂઈ રહી છે.

૪. જે ભૂતકાળ છે તે ભૂતકાળ છે

જીવનમાં એક તારો હતો

મને લાગ્યું કે તે ખરેખર સુંદર હતો.

તે ડૂબી ગયો તે ડૂબી ગયો

અંબરનો ચહેરો જુઓ

તેના કેટલા તારા ખરી પડ્યા

તેના કેટલા પ્રિયજનો યાદ આવે છે?

પાછળ રહી ગયેલા લોકોને આપણે ક્યાં શોધી શકીએ?

પણ તૂટેલા તાર વિશે વાત કરો

અંબર ક્યારે શોક કરે છે?

જવા દો

૫. ન તો તમે સૂઈ રહ્યા છો કે ન તો હું સૂઈ રહ્યો છું.

પણ યામિની વચ્ચે જ ઝાંખી પડી રહી છે.

પૂર્વમાં દેખાતા તારાઓ,

તેઓ અમારી ઉપર આવી ગયા,

પશ્ચિમી ક્ષિતિજ તેમને હવે બોલાવે છે,

અમારું અને તમારું અટકશે નહીં.

તું પણ સૂતો નથી, હું પણ નથી.